Przypominamy, że od drugiej połowy kwietnia w Ośrodku Spotkania Kultur trwa wystawa czasowa “Z ciemności – archiwa i współczesność. Aspekty pamięci”. Jej autorką jest Renata Guzera – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz Akademii Sztuki i Projektowania w Jerozolimie.

Wystawa opiera się na archiwalnych fotografiach z Niecieczy. Jej punktem wyjścia jest zdjęcie funkcjonariuszy granatowej policji ucztujących na tle stodoły w okresie okupacji (fakt potwierdzony w badaniach historycznych przez prof. Jana Grabowskiego). Wypełnienie stanowią czarno-białe zdjęcia artystyczne, stylizowane na dawne portrety, których bohaterami są mieszkańcy Otfinowa. To nie oskarżenie, ani wskazanie świadków zbrodni bądź kandydatów do tytułu “Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”. Są oni sąsiadami albo raczej potomkami sąsiadów otfinowskich Żydów, zamordowanych w okresie Holocaustu. Tłem fotografowanych postaci jest ta sama stodoła, która – co jest znakiem czasu i symbolicznym wypełnieniem znaczenia historii jako piasku przesypującego się i zamazującego pamięć – po zakończeniu tego artystycznego projektu Renaty Guzery rozleciała się. W świadomości społecznej stodoła – w kontekście zbrodni w Jedwabnem nabiera dodatkowego, symbolicznego znaczenia. Fotografie stodoły – stojącej i jej ruiny stanowią dopełnienie wystawy.

Drugim – równie ważnym elementem jest kilkanaście dokumentów z Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie, odnoszących się do tragicznego losu wybranych obywateli żydowskiego pochodzenia z Otfinowa. Nieprzypadkowo nad nimi organizatorzy wystawy rozrzucili fragmenty lulaw (wysuszonych gałązek używanych przez ortodoksyjnych Żydów do błogosławieństwa domowników podczas święta Sukot, czyli Święta Szałasów). Ułożone na stole pełniącym jeszcze w latach 80-ych i 90-ych XX w. rolę bimy w ostatnim galicyjskim domu modlitwy przy ul. Daszyńskiego w Dąbrowie Tarnowskiej – sztiblu (hebr.), stanowią kontrast do tablicy z licznymi polskimi mieszkańcami Otfinowa, obrazując proporcje pamięci historii. Najważniejszym elementem wystawy jest … brak, czyli nieobecność tablicy ze zdjęciami Żydów otfinowskich, które – siłą rzeczy – nie zachowały się.

Brak, symbol pustki, osamotnienia, kulturowego osierocenia korespondują z motywem “świadka bimy” dąbrowskiej synagogi. Bima się nie zachowała, nie została zrekonstruowana, puste miejsce na środku wyremontowanej Sali Modłów ma zwracać uwagę zwiedzających na zmianę cywilizacyjną, jaka dokonała się w Europie w latach 1939-43.

Wstęp na wystawę czasową odbywa się bez dodatkowej, poza zwykłym biletem wstępu do obiektu, odpłatności, jest to możliwe w ramach standardowego zwiedzania Ośrodka Spotkania Kultur. Zachęcamy do skorzystania z tej okazji. Po złożeniu, wystawa Renaty Guzery najprawdopodobniej poleci do Izraela.